Op het web wordt veel geknipt en geplakt. Een tekst van iemand anders is immers in een mum van tijd overgenomen, wat je een heleboel schrijfwerk scheelt. Maar het kan zijn, dat je daarmee plagiaat pleegt of het auteursrecht schendt. Dat is op zijn minst onbehoorlijk, en op zijn ergst strafbaar. Verder kan het onverstandig zijn vanuit SEO-technisch oogpunt.
Wat is plagiaat?
Plagiaat heet met een mooi (maar niet zo vaak meer gebruikt) woord ook wel letterdieverij of letterroof. Het is het overnemen van tekst van iemand anders en die door laten gaan voor tekst van jezelf. Stel dat je zelf een blog hebt over schrijven voor het web. Je wil daar een stuk voor schrijven over plagiaat en je kopieert de eerste alinea van het artikel dat je nu zit te lezen als inleiding voor je eigen tekst. Dat is plagiaat: je neemt een tekst van iemand anders en doet alsof die door jou is geschreven.
Wanneer schend je het auteursrecht?
Stel nu dat je wel die inleiding van ons wil gebruiken, maar je wil plagiaat voorkomen. Je zet er een bronvermelding bij. Dan pleeg je inderdaad geen plagiaat meer, want je doet niet alsof onze tekst van jou is. Maar je maakt alsnog inbreuk op het auteursrecht, want je publiceert onze tekst zonder onze toestemming. Mochten wij ontdekken dat je onze tekst hebt overgenomen, dan kunnen we (eventueel met een rechtszaak) schadevergoeding eisen. Je mag dus volgens het auteursrecht een tekst van iemand anders niet publiceren, óók niet als je vermeldt van wie de tekst is, tenzij je daarvoor toestemming van de auteur hebt.
Gaan plagiaat en auteursrecht altijd samen?
Als je wel een bronvermelding geeft maar geen toestemming hebt, schend je dus het auteursrecht zonder plagiaat te plegen. Andersom kan ook. Op sommige teksten rust geen auteursrecht, bijvoorbeeld omdat de maker al heel lang dood is. Doe je dus op je website net alsof je een gedicht van Vondel zelf geschreven hebt, dan pleeg je wel plagiaat maar schend je het auteursrecht niet. De echte auteur is namelijk allang gestorven, zodat je de tekst rechtenvrij kunt gebruiken. Plagiaat is een kwestie van fatsoen (en in sommige kringen, zoals journalistiek of wetenschap, van reputatie en betrouwbaarheid) maar heeft op zichzelf geen wettelijke consequenties. Schending van auteursrecht is een strafbaar feit. Doen alsof je Vondel bent, is dus niet strafbaar maar ook niet netjes.
Hoe voorkom je problemen met plagiaat en auteursrecht?
Om zeker te weten dat een tekst niet geplagieerd is, zijn er websites waar je deze kunt invoeren. De site vergelijkt dan jouw tekst met andere vrij beschikbare teksten en rapporteert of jouw tekst uniek is. Een voorbeeld is www.copyscape.com . Wil je een tekst gebruiken die niet van jou is? Vraag dan toestemming. Met een beetje geluk is de auteur gevleid dat je zijn of haar tekst wil overnemen. Overigens zijn ook foto’s beschermd door het auteursrecht, dus een plaatje van het web plukken en op je site zetten kan je ook in de problemen brengen. Er bestaat wel zoiets als het citaatrecht, waarbinnen je onder bepaalde voorwaarden een stukje tekst of een afbeelding mag gebruiken. Je mag bijvoorbeeld een stukje uit een boek citeren als je een recensie van dat boek schrijft. Denk je dat dit van toepassing is voor jouw gebruik, verdiep je dan in dit citaatrecht; het gaat te ver om dit hier uitgebreid te bespreken.
Hoe zit het met plagiaat en SEO?
Zoekmachines houden niet van plagiaat. Die willen een hoge positie geven aan sites die nuttige informatie bevatten, en ze nemen aan dat tekst die al ergens anders staat minder nuttig is voor de lezer. Daarom is het belangrijk ook geen SEO teksten te recyclen van jezelf. Je eigen tekst hergebruiken is natuurlijk geen plagiaat en brengt je ook niet in auteursrechtelijke problemen, maar verlaagt wel je positie in de zoekresultaten. Zorg er daarom voor dat je overal unieke teksten gebruikt op je website. Ook dit kun je natuurlijk makkelijk controleren met een plagiaatchecker.
En als ik teksten laat schrijven door een bureau?
Wanneer je een tekstbureau voor je laat werken, mag je de geleverde teksten natuurlijk op je eigen website gebruiken – daar zijn ze voor bedoeld. Maar weet je zeker dat het bureau ze origineel voor jou geschreven heeft? De teksten van DeContentbank zijn natuurlijk gecontroleerd op uniciteit voordat ze aan jou geleverd worden. Maak je gebruik van een tekstbureau, vraag dan eventueel na wat zij doen aan controle op plagiaat.