Als je wilt dat je lezers je serieus nemen, is het belangrijk om goed Nederlands te schrijven. Een foutje sluipt gauw in een tekst, zeker als je veel moet schrijven. De meeste lezers zullen je een enkele misser niet kwalijk nemen. Maar doe je consequent dingen fout in je teksten, dan kan dat mensen toch gaan storen. Je kunt dan de indruk maken dat je slordig te werk gaat, dat je niet zoveel zorg aan je lezers besteedt, of dat je iets aan het doen bent (schrijven) waarvan je niet goed weet hoe het moet. En als dat geldt voor je schrijfwerk, gaat het dan ook op voor bijvoorbeeld de dienstverlening die je op je website promoot? Die indruk is snel gewekt. Daarom laten we je hier zien welke fouten veel gemaakt worden – vermijd ze en je hebt al gauw een streepje voor op andere sites.
Irriteer jij je ook zo aan taalfouten?
Ik besef me, ik bedenk me, ik irriteer me. Sommige mensen horen er niks geks aan. Bij anderen lopen de rillingen over de rug. Dit artikel gaat over verkeerd en goed gebruik van het woord zich(zelf), of een andere vorm daarvan zoals me(zelf). Sommige werkwoorden (woorden die een toestand, actie of gebeurtenis uitdrukken) gaan nooit gepaard met (een vorm van) het woord zich, sommige altijd, en weer andere kunnen met of zonder. Heten is een voorbeeld uit die eerste categorie, nooit met zich. Ik heet me Piet is niet goed, ik heet Piet wel. Noemen kun je daarentegen op beide manieren gebruiken: ik noem mezelf Piet kan, ik noem hem Piet kan ook. Voor wassen geldt hetzelfde: je kunt iets of iemand anders wassen, zoals in de zin hij wast de auto, maar je kunt ook jezelf wassen: ik waste me vanmorgen.
En wat is er dan met irriteren, beseffen en bedenken?
Irriteren is zo’n woord dat je niet met zich kunt combineren, net als heten. Iets, of iemand, kan jou irriteren. Maar je irriteren aan iets is geen goed Nederlands, je moet dan ergeren gebruiken. Je kunt zeggen: taalfouten irriteren me altijd. Of: ik erger me altijd aan taalfouten. Voor beseffen geldt hetzelfde: zich beseffen is fout, je kunt beseffen gebruiken of zich realiseren. Goed is dus: ik besefte dat ik schrijven leuk vond. Of: ik realiseerde me dat ik schrijven leuk vond.
Bedenken: een merkwaardig geval
Met het woord bedenken is iets eigenaardigs aan de hand. De meningen verschillen erover. Zich bedenken kan in elk geval gebruikt worden in de betekenis ‘van gedachte veranderen’: ik wilde andijvie eten, maar ik heb me bedacht. Dat is echter niet de manier waarop je bedenken meestal gebruikt ziet. Vaker lees je iets als: ik bedacht me dat ik andijvie wilde eten. Sommige mensen zullen dat onjuist vinden. De Taalunie schrijft op haar website dat dit gebruik tegenwoordig vooral in Nederland (dus niet in België) erg ingeburgerd is.
Volgens de website van Onze Taal zijn beide vormen juist. Het woordenboek Van Dale vermeldt sinds 2005 het gebruik van zich bedenken in de betekenis van zich realiseren. Overigens is Van Dale een beschrijvend woordenboek; het schrijft dus niet voor hoe taal gebruikt moet worden, maar beschrijft hoe taal op dat moment gebruikt wordt. Doen dus genoeg mensen iets maar vaak en lang genoeg fout, dan komt het vanzelf in het woordenboek. Volgens de website van Onze Taal wordt zich bedenken in deze betekenis pas de laatste tien, twintig jaar gebruikt, daarvoor ruim een eeuw niet, maar heel lang daarvoor weer wel, waarbij een voorbeeld gegeven wordt uit het jaar 1734. Kortom, wil je het zekere voor het onzekere nemen, schrijf dan liever bedenken of zich realiseren dan zich bedenken.
Ik zie me daar een valkuil…
Het gebruik van me is niet per se altijd fout in zinnen met woorden als irriteren. Je kunt me in principe in iedere zin gebruiken om nadruk te geven. Je moet dan denken aan zinnen als ik had me daar toch een hoofdpijn of hij is me er eentje. In theorie zou je dus best correct kunnen schrijven: ik besef me daar toch eens even hoe leuk ik schrijven vind! Maar in de praktijk is het altijd wel duidelijk dat je dat niet bedoeld hebt, als je schrijft: ik besef me. Overigens kun je me in zinnen als hij is me er eentje niet vervangen door mijzelf, terwijl dat wel kan bij ik was me, ik noem me enzovoort.
Hulp nodig?
Meer informatie over dit onderwerp vind je onder andere op https://onzetaal.nl/taaladvies/wederkerend-werkwoord/. Inmiddels besef je misschien dat schrijven weliswaar heel makkelijk lijkt, maar dat echt goed schrijven nog niet zo simpel is. Wilde je in eerste instantie je eigen webteksten schrijven, maar heb je je inmiddels bedacht? Je kunt natuurlijk altijd contact opnemen met DeContentbank als je het schrijven van je teksten liever uitbesteedt aan professionele schrijvers. Wij helpen je graag je website een verzorgde uitstraling te geven met correct taalgebruik.
